Άδειες & επιδόματα εγκυμοσύνης

Home » Ασφαλιστικά » Άδειες – Επιδόματα – Δώρα » Άδειες & επιδόματα εγκυμοσύνης

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων (119 ημέρες). Οι οκτώ πρώτες εβδομάδες (56 ημέρες) χορηγούνται πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες εννέα (63 ημέρες) μετά τον τοκετό σαν μια ενιαία άδεια. Αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί αργότερα από την πιθανολογούμενη ημερομηνία, αυτό δεν συνεπάγεται τη μείωση του μετά τοκετού διαστήματος αδείας (που παραμένει εννέα εβδομάδες) αλλά, τελικά, την παράταση της συνολικής χορηγηθείσας άδειας πέραν των 17 εβδομάδων.

Τα επιδόματα μητρότητας που καταβάλλονται για αυτές τις 119 ημέρες (περιλαμβάνονται και οι αργίες) υπολογίζονται βάσει του μέσου όρου των αποδοχών των τριάντα (30) τελευταίων ημερών ασφάλισης του προηγούμενου χρόνου. Για να έχει το δικαίωμα αυτού του επιδόματος η ασφαλιζόμενη πρέπει να έχει συμπληρώσει 200 ημέρες εργασίας στην ασφάλιση τα δύο (2) προηγούμενα χρόνια από την πιθανή ή την πραγματική ημέρα τοκετού και να μην εργάζονται κατά τον χρόνο της επιδότησης.

Για την καταβολή των επιδομάτων μητρότητας απαιτείται:

  1. Το ασφαλιστικό σας βιβλιάριο (Απόσπασμα Ατομικού Λογαριασμού Ασφάλισης των 2 τελευταίων χρόνων) ή βεβαίωση εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκ/μα ΙΚΑ που ελέγχει τον εργοδότη,
  2. Το ατομικό σας βιβλιάριο υγείας θεωρημένο ή με επικολλημένη την αυτοκόλλητη ετικέτα ασφαλιστικής ικανότητας,
  3. Το οικογενειακό βιβλιάριο υγείας, προκειμένου να υπολογιστεί τυχόν προσαύξηση για τα προστατευόμενα μέλη (αν υπάρχουν),
  4. Βεβαίωση από γυναικολόγο γιατρό του ΙΚΑ. της περιοχής σας, στην οποία θα αναγράφεται η πιθανή ημερομηνία τοκετού,
  5. Υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη σας για την ημέρα διακοπής της εργασίας σας (το σχετικό έντυπο το προμηθεύεστε από το γιατρό του ΙΚΑ που θα σας εξετάσει),
  6. Υπεύθυνη δική σας δήλωση ότι διακόψατε την εργασία σας (δεν υποβάλλεται σε ξεχωριστό έντυπο, αλλά απλώς υπογράφετε κι εσείς το έντυπο που θα συμπληρώσει ο εργοδότης σας), ενώ
  7. Για την καταβολή του επιδόματος λοχείας, χρειάζεστε επιπλέον και ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού.

Το επίδομα κυοφορίας μπορεί να προκαταβληθεί. Αυτό σημαίνει, ότι έχετε τη δυνατότητα 56 ημέρες πριν από την πιθανή ημέρα τοκετού, να εισπράξετε το ποσό επιδότησης κυοφορίας από το ΙΚΑ, αφού προσκομίσετε τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Το επίδομα λοχείας καταβάλλεται πάντα μετά τον τοκετό, εκτός εάν το παιδί γεννηθεί νεκρό, ή πεθάνει λίγες ώρες μετά. Στην περίπτωση αυτή, δεν καταβάλλεται επίδομα λοχείας, καταβάλλεται όμως επίδομα ασθενείας, εφόσον ζητηθεί από το γιατρό του ΙΚΑ, για τυχόν αναρρωτική άδεια.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον καλύπτετε τις προϋποθέσεις, έχετε δικαίωμα εντός 6 μηνών από τον τοκετό, να εισπράξετε τα επιδόματα μητρότητας.

Στο τέλος της λοχείας, καταβάλλεται και από τον ΟΑΕΔ ένα συμπληρωματικό ποσό, ούτως ώστε, για το διάστημα των 119 ημερών η εργαζόμενη μητέρα να συμπληρώσει το σύνολο των αποδοχών της.

Το ΙΚΑ καλύπτει το διάστημα παραμονής σας στο Νοσοκομείο κατά τον τοκετό χορηγώντας ένα βοήθημα τοκετού αντί μαιευτικής περίθαλψης 6 ημερών. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι η παραμονή σας σε Κρατικό Νοσοκομείο ή Ιδιωτική Κλινική για φυσιολογικό τοκετό θα καλυφθεί από εσάς και από το ΙΚΑ θα εισπράξετε το βοήθημα τοκετού (698,70 Ευρώ, ένα εφάπαξ ποσό, το οποίο ισχύει για όλους το ίδιο), αντί της μαιευτικής περίθαλψης.

Για να εισπράξετε το βοήθημα τοκετού από το ΙΚΑ, πρέπει να προσκομίσετε τα εξής δικαιολογητικά:

  1. Ασφαλιστικό βιβλιάριο (ΔΑΤΕ, ΑΔΕ, ΑΔΑ, Απόσπασμα Ατομικού Λογαριασμού Ασφάλισης) ή Βεβαίωση Εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκ/μα ΙΚΑ που ελέγχει τον εργοδότη,
  2. Ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού και
  3. Βιβλιάριο ασθενείας (Ατομικό, Οικογενειακό και του συζύγου αν ασφαλίζεται άμεσα στο ΙΚΑ).

Σημειώνεται ότι τα επιδόματα κύησης, λοχείας και τοκετού δε φέρουν τον χαρακτήρα προϊόντος διαρκώς εκμεταλλεύσιμης πηγής και δεν αποτελούν αντάλλαγμα εξηρτημένης εργασίας, εφόσον καταβάλλονται από ελεύθερη βούληση του εργοδότη, και επομένως δεν αποτελούν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1065/2012 και τη γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. Ομοίως δεν αποτελούν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δε φορολογούνται τα επιδόματα κύησης και λοχείας που καταβάλλονται από ασφαλιστικό ταμείο.

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται για το θηλασμό και τις υπόλοιπες φροντίδες ανατροφής του παιδιού και για 30 μήνες μετά τον τοκετό να προσέρχονται αργότερα ή να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία (1) ώρα κάθε μέρα. Εναλλακτικά μπορούν να έχουν μειωμένο ωράριο κατά 2 ώρες την ημέρα για τους πρώτους 12 μήνες και 1 ώρας για 6 επιπλέον μήνες μετά τη λήξη της άδειας λοχείας, εφόσον υπάρχει συμφωνία με τον εργοδότη. Εφόσον συμφωνήσει ο εργοδότης, εναλλακτικά με τις δύο παραπάνω επιλογές, η μητέρα μπορεί αντί για μειωμένο ωράριο, να πάρει συνεχόμενη άδεια με αποδοχές, διάρκειας περίπου 3,5 μηνών (ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια). Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόμενη μητέρα. Το μειωμένο ωράριο για τη φροντίδα των παιδιών θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας.

Επίσης έχει θεσμοθετηθεί μόνο για τις μητέρες που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, (και αυτό υπό προϋποθέσεις) η δυνατότητα επιπλέον 6μηνης άδειας, της λεγόμενης «ειδικής άδειας μητρότητας». Τα χρήματα στη νέα μητέρα τα καταβάλει ο ΟΑΕΔ.

Ημερομηνία έναρξης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας ορίζεται η επομένη της λήξης της άδειας κυοφορίας λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της κανονικής αδείας (εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση τις ετήσιες προθεσμίες για την χορήγησή της). Η δικαιούχος υποβάλλει, η ίδια ή δι’ αντιπροσώπου, στην αρμόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.Στην περίπτωση της ειδικής άδειας, ο πατέρας δεν μπορεί να κάνει χρήση του δικαιώματος.

Δικαιολογητικά :

Βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά τη έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι μηνιαίες αποδοχές, ο μέσος όρος των ωρών μερικής απασχόλησης, η ημερομηνία πρόσληψης και για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης τους καθώς και η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχομένως χορηγήθηκε μετά την άδεια λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας.
Αντίγραφο απόφασης επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας – λοχείας) από το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ.
Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου από την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ημερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης καθώς τον αριθμό μητρώου ΙΚΑ και τον ΑΦΜ.
Αριθμός λογαριασμού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας της δικαιούχου.
Αστυνομική Ταυτότητα ή Διαβατήριο (περί εργαζομένων υπηκόων τρίτων χωρών)
Προκειμένου περί εργαζομένων υπηκόων τρίτων χωρών, οι ασφαλισμένες θα προσκομίζουν αντίγραφο άδειας διαμονής σε ισχύ ή αντίγραφο βεβαίωσης κατάθεσης αιτήματος για ανανέωση άδειας διαμονής.
Το ποσό της παροχής είναι ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ. Ο βασικός μισθός από 14-02-2012 είναι 586,08 €. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο ποσό ισούται με το μισό του ανωτέρω καθοριζόμενου ποσού. Η αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας υπολογίζονται με βάση τα προϋπολογιζόμενα ποσά και σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας εργατικής νομοθεσίας.

Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, οι δε προβλεπόμενες εισφορές (20%) υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένης (6,67%) και την αποδίδει στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, μαζί με την προβλεπόμενη εργοδοτική εισφορά (13,33%) που βαρύνει τον Οργανισμό. Το ποσό αυτής της παροχής θεωρείται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες αφού καταβάλλεται από τον «εργοδότη» ΟΑΕΔ αντί μισθού περιοδικά, όμως σύμφωνα με την ΠΟΛ.1193/3-10-2012 δε φορολογείται .

Τέλος, επισημαίνεται ότι ισχύει απαγόρευση απόλυσης έως και ένα έτος από τον τοκετό, εκτός εάν ισχύει σπουδαίος λόγος ο οποίος δεν σχετίζεται με μειωμένη απόδοση της γυναίκας λόγω της βιολογικής της κατάστασης.